Naast een uitgebreide verzameling van bezwaren tegen basisinkomen (en de weerlegging daarvan) is er nu ook een opsomming van argumenten vóór het basisinkomen.
Opgemerkt zij dat sommige argumenten stoelen op feiten, andere zijn gebaseerd op overtuigingen waarvan niet vaststaat dat iedereen deze zonder nader onderzoek accepteert.
In deze bijdrage komen argumenten aan de orde onder het thema overheid en bureaucratie.
1.
Door het invoeren van basisinkomen kan het stelsel van sociale zekerheid (met inbegrip van de toeslagen die via de belastingdienst lopen) enorm worden vereenvoudigd. Dit zal grote besparingen opleveren bij de overheid en daarnaast zullen ook de administratieve lasten van bedrijven en burgers aanzienlijk afnemen.
2.
Doordat (vrijwel) geen voorwaarden aan basisinkomen worden gesteld, neemt de fraudegevoeligheid sterk af in vergelijking met het huidige sociale zekerheidssysteem.
De kans dat anderen dan de beoogde doelgroep met basisinkomen aan de haal gaan is daardoor veel kleiner dan bij de bestaande programma’s voor sociale zekerheid en arbeidsparticipatie.
Voorwaarden zijn wel nodig voor het regelen van zaken rond nationaliteit en migratie en dat vergt een zorgvuldige regelgeving om fraudegevoeligheid te minimaliseren.
3.
Met een basisinkomen is er nauwelijks meer kans op fouten waarmee iemand zijn/haar rechten misloopt, omdat de er nauwelijks onduidelijkheden overblijven zoals die in het huidige socialezekerheidsstelsel aanwezig zijn.
Ook het negatieve beeld zoals dat gepaard gaat met onder meer de bijstandsuitkering, waardoor sommige mensen er geen gebruik van willen maken, zal verdwijnen.
4.
Werken als zelfstandige is momenteel geen sinecure onder meer vanwege de bureaucratie waarmee je te maken krijgt. Starten als zelfstandige op basis van een uitkering is zelfs een hordeloop te noemen.
Met een basisinkomen verdwijnt deze bureaucratie grotendeels, waardoor zelfstandige arbeid veel laagdrempeliger wordt.
5.
De bureaucratie rond alle sociale uitkeringen belemmert het arbeidsmarktgedrag van werkzoekenden en maakt werkgevers terughoudend om hen een kans te geven. Met een basisinkomen kunnen de werkgeversrisico’s minimaal worden gehouden en ondervinden werkzoekenden geen bureaucratische belemmeringen meer bij het vinden van werk.
Het sluiten van arbeidsovereenkomsten wordt daarmee laagdrempeliger.
6.
Zwart werk is onder meer aantrekkelijk omdat het zich volledig afspeelt buiten de huidige complexe bureaucratie. Aangezien er nauwelijks bureaucratie gemoeid is met een basisinkomen, vervalt dit voordeel van zwart werk grotendeels. De prikkel om zwart te werken wordt daarmee kleiner.
7.
De verhouding burgers-overheid wordt in de huidige bureaucratie negatief beïnvloed.
De controle op mogelijke fraude levert het beeld op van een wantrouwende overheid.
Dit beeld wordt nog versterkt zodra een overheidsdienst bij een controle inbreuk doet op de privacy van burgers.
Met een basisinkomen zal deze negatieve beeldvorming grotendeels verdwijnen, omdat dergelijke controles bijna niet meer nodig zijn en ook omdat de overheid het basisinkomen aan elke burger verstrekt.
8.
Bureaucratie heeft een belemmerende invloed op de vrijheid en onafhankelijkheid die mensen ervaren bij het maken van keuzes op hun levenspad.
Het grotendeels wegvallen van de bureaucratie als gevolg van een basisinkomen zal hier een gunstige invloed op hebben.
9.
Bureaucratie heeft een belemmerende invloed op de democratie in die zin dat de bestaande regelgeving allerlei beperkingen oplegt aan de politiek, waardoor gewenste beleidswijzigingen meestal tot nog meer bureaucratie leiden.
Het basisinkomen biedt de politiek meer kansen om beleid te maken zonder bureaucratische belemmeringen.
10.
Als we wettelijk vastleggen wat het basisinkomen moet dekken, volgt het bedrag daaruit en zijn daarover geen 0nderhandelingsspelletjes nodig rondom de jaarlijkse begroting. Daarmee wordt de centrale overheid probleemeigenaar voor het betaalbaar hebben en houden van die gedekte basis. De centrale overheid zal dus het gesprek aan moeten gaan met haarzelf en met andere partijen die de prijzen van de basis beïnvloeden.
Zie ter illustratie Basisinkomen maakt overheid humaner.
Dit vermindert de machtpositie van bedrijven en instellingen in de basissectoren van de dikke eerste plaats bij financieel economische vraagstukken en zet het belang van ons, mensen, stevig neer.
Een afgezwakte variant hiervan is deze basis te bepalen bij de start, en daarna jaarlijks te volstaan met indexering.
Eerder verscheen overzichten van uit de optiek van Waarden en Mensbeeld, Maatschappijvisie en Ideologie, Economie, Geografie en Welzijn en Gezondheid
Dit overzicht wordt de komende periode nog aangevuld met argumenten vanuit de optiek van de Arbeidsmarkt
Reyer Brons, augustus 2019
laatste update oktober 2019
Afbeelding van Alexas_Fotos via Pixabay
