Jarenlang hadden we tegenwind. Basisinkomen werd afgedaan als een naïef utopisch ideaal. Maar dan opeens draait de wind. Lees maar even mee.
Het ministerie van Sociale Zaken heeft basisinkomen op de kennisagenda gezet.[1] Hulde aan de Ministers Carola Schouten (CU) en Karien van Gennip ( CDA). Armoede minister Schouten noemde basisinkomen laatst ‘ingewikkeld ‘….nu kunnen haar ambtenaren haar uitleggen dat het heel simpel is. Zelfs simpeler dan de AOW ….gewoon hetzelfde bedrag elke maand voor alle volwassenen. Veel eenvoudiger dan de wirwar van sociale en fiscale regels en wetten van nu.
Kim Putters, de huidige voorzitter van de SER, schreef op 7-2-23 een column Zicht op Oplossingen voor de arbeidsmarkt.
Met in de aanhef:
De arbeidsmarkt is nog nooit zo krap geweest. Om die krapte op te lossen, is een andere manier van denken nodig, zonder taboes. Én het lef om dingen anders te doen.
En verderop:
Denken zonder taboes betekent ook dat we het moeten durven hebben over onderwerpen als een nieuw belastingstelsel waarin arbeid en kapitaal anders worden belast. Over een basisinkomen, als dat eenvoudiger is dan de huidige complexe regels rondom bijvoorbeeld toeslagen.
De hardvochtige participatiewet wordt versoepeld. Een bijstandsgerechtigde 1.200 euro toe stoppen mag nu opeens wel. Studenten krijgen hun basisbeurs terug. Het bedrag is te laag, maar het is wel een begin van een basisinkomen voor studerende jongeren.
Vermogens ongelijkheid wordt aangepakt. Rutte IV wil vermogenden 8 miljard meer belasting laten betalen in één jaar. In de tegenbegroting van GroenLinks en de PvdA staat zelfs een bedrag van 18 miljard euro. Dit soort bedragen zijn nodig om een fatsoenlijk basisinkomen te financieren.
Op het drukbezochte dubbelcongres van PvdA en GroenLinks werd een basisinkomen pamflet uitgedeeld en goed ontvangen.
Bij de PvdA werd op het congres een motie over onderzoek naar Negatieve Inkomstenbelasting Belasting aangenomen.[2] We zijn benieuwd wat er van komt.
Bij de PvdA is zelfs ook het woord basisinkomen ook niet langer taboe. Op 18 maart is er een conferentie over oplossingen voor armoede.[3] Onze eigen eindredacteur van de basisinkomen website Reyer Brons wordt daar geïnterviewd over basisinkomen. Hij is auteur van het boek Basisinkomen een ongekend alternatief. Hij kent de details en weet alle tegenwerpingen te weerleggen of te relativeren.
Begin februari hield NU.nl een opiniepeiling over de stelling De Nederlandse samenleving zou gebaat zijn bij het invoeren van een basisinkomen.
Geen toelichting of uitleg, ruim 7,000 stemmen, 736 reacties, uitslag fifty/fifty.
Geen slecht resultaat, maar toch ook wel een aansporing om nog wat verder te komen![4]
Sinds de verkiezingen hebben de PvdD en VOLT zich zonder reserves uitgesproken voor een basisinkomen. Alle partijen willen nu van de toeslagen af en zoeken naar een nieuw systeem. Dan kom je vanzelf uit op hetzelfde bedrag voor iedereen zoals drie Groningse academici uitvonden. Eerlijk, eenvoudig en toekomst bestendig heet hun publicatie. Er is een PDF (64 blz.), een korte blog van onderzoeksleider Gijsbert Vonk en een video (4 minuten).
Zij komen in de video uit op één bedrag voor iedereen via een verzilverbare heffingskorting. Daar kwamen GroenLinks, D66 en de ChristenUnie ook op uit bij de laatste verkiezingen.
Praktisch probleem is dat de belastingdienst aan het infuus ligt en de komende jaren en geen extra taken zoals een nieuw systeem aan kan. Laat daarom de Sociale Verzekeringsbank het basisinkomen uitkeren, nu keren ze al probleemloos AOW en kinderbijslag uit.
Alexander de Roo, februari 2023
[1] Zie voor meer precieze informatie het eerdere bericht Basisinkomen staat op de kennisagenda van het ministerie van SZW.
[2] Zie voor de tekst van de motie de voetnoot aan het einde van het eerdere bericht RoodGroene samenwerking….ook met nieuwe inhoud?
[3] Zie ook het eerdere bericht Conferentie Gedurfde Ideeën over Armoedebestrijding 18 maart.
[4] Lees meer in het eerdere bericht Half Nederland ziet basisinkomen wel zitten.
