Maak de centrale overheid probleemeigenaar voor het betaalbaar hebben en houden van een gedekte basis voor iedereen. De centrale overheid zal dus het gesprek aan moeten gaan met haarzelf en met andere partijen die de prijzen van de basis beïnvloeden.
Dat is de opvartting van Kasper Boers, uitgesproken medio september in Zeist.
Op 21 september 2019was er een themabijeenkomst van de Vrijzinnige Partij: Podium voor het Basisinkomen.
Kasper Boers hield daar een betoog over zijn persoonlijke keuzes :Mijn eigen keuze, een vroeg pensioen.
Van de bijeenkomst is verslag gedaan in de Nieuwsbrief 18 d.d. 27-9-2019 van de VP.
Welke basis moet het basisinkomen moet dekken?
In zijn betoog verkende Kasper aan het slot een aantal opties om met basisinkomen te beginnen en stond hij vooral stil bij een hoofdrol voor de centrale overheid.
Hierbij is het van belang dat NIET de hoogte van de uitkering in euro’s diep verankert zit, maar wel welke basis het basisinkomen (BI) moet dekken. Dus leg wettelijk vast wat het BI moet dekken, laat het bedrag daaruit volgen. Dat is volgens mij van cruciaal belang om twee redenen:
Ten eerste is het dan duidelijk welke basis gedekt moet zijn met het basisinkomen, waardoor de hoogte van de uitkering daar rechtstreeks uit volgt, en niet uit onderhandelingsspelletjes rondom de jaarlijkse begroting. Het kan, kortom, geen sluitstuk meer van de overheidsbegroting worden.
Ten tweede, en volgens mij het allerbelangrijkste, wordt de centrale overheid probleemeigenaar voor het betaalbaar hebben en houden van die gedekte basis. De centrale overheid zal dus het gesprek aan moeten gaan met haarzelf en met andere partijen die de prijzen van de basis beïnvloeden.
Bijvoorbeeld als een basis woonlast wordt opgenomen, dan zal een OZB verhoging op betaalbare huizen voor de totale overheid netto niets overleveren. Sterker nog, ik kan mij voorstellen dat de overheid actief absurde prijsontwikkelingen op de woningmarkt zal proberen te drukken, immers elke verhoging moet worden gecompenseerd in het BI.
Kosten voor gezond eten in het BI? Dan heeft een btw verhoging op groente en fruit weinig zin. Kosten voor mobiele telecommunicatie erin? Dan wordt zo duur mogelijk veilen van frequenties minder aanlokkelijk en een prijs opstuwend oligopolie van kabelbedrijven KPN en UPC een reden tot zorg.
Energie in de basis? Dan wordt energiebelasting voor kleinverbruikers verhogen een probleem. Zonnepanelen bij burgers stimuleren? Juist gunstig, want dat reduceert een basis.
Nederland is het land met de hoogste grondprijzen, en bij grondspeculaties zijn lokale overheden vaak betrokken. Hier is voor individuele burgers niet aan mee te doen en niet te beïnvloeden. Maar ook dit stuwt de kosten voor wonen omhoog, en wordt met een dergelijk BI een overheidsprobleem.
Een basis aan zorgkosten zouden er ook onder kunnen vallen. Wellicht stimuleert dat nog meer om gezond voedsel minder te belasten en zelfs te subsidiëren en ongezond voedsel juist niet.
Kortom het haalt bedrijven en instellingen in de basissectoren van de dikke eerste plaats bij financieel economische vraagstukken en zet ons, mensen, er juist neer.
Echter niet alleen de overheid moet anders denken en anders handelen. Wij ook! Want als we ineens “gratis geld” erbij krijgen iedere maand, is de kans groot dat we zélf de prijzen voor bijvoorbeeld huizen opdrijven. Denk aan een mentaliteitsverandering, meer gericht op ontplooiing en het bieden van toegevoegde waarde, en minder op persoonlijk financieel gewin. Denk aan ander economieonderwijs. En eigenlijk is het daarvoor niet eens nodig om een BI te krijgen.
Kasper Boers, september 2019
Ontleend aan Mijn eigen keuze, een vroeg pensioen, presentatie in Zeist op 21-9-2019
Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay
———
