Als een stel met een bijstandsuitkering uit elkaar gaat, moeten zij vaak onterecht tot honderden of zelfs duizenden euro’s toeslagen terugbetalen aan de Belastingdienst, zo blijkt uit een artikel op de website van de NOS. Het ministerie van Financiën herkent de problemen en spreekt van een ‘knelpunt’. Maar ondertussen zijn de financieel zwaksten in de samenleving hier weer eens de dupe van.
Toeslagen terugbetalen
Voorbeeld: Twee mensen hebben samen een bijstandsuitkering. Als die twee weer op zichzelf gaan wonen na een scheiding krijgen ze allebei een eigen uitkering. Die is een stuk hoger dan de helft van hun gezamenlijke uitkering. Als ze halverwege het jaar uit elkaar gaan, gaat hun inkomen dus omhoog. Voor de Belastingdienst tellen de inkomens van de ex-partners de rest van het jaar waarin ze uit elkaar gingen nog mee. Stel je gaat 1 juni scheiden, dan bijft de oude fuscale situatie nog tot eind december hetzelfde. Daardoor kan iemand honderden of soms een paar duizend euro aan toeslagen gaan terugbetalen omdat het inkomen als te hoog werd gezien. Wat ook vaak gebeurt is dat de ene partner toeslagen terugkrijgt en de andere mag terugbetalen.
Volgens de Belastingdienst moet het gescheiden stel dat ‘onderling dan maar regelen’. Een kromme redenering. Die mensen zijn niet voor niets uit elkaar gegaan, soms spreken ze elkaar niet meer of ze hebben ruzie.
Fiscale partners
Ook bij stellen zonder bijstand telt de ex-partner mee voor de belastingaangifte in het jaar van de scheiding. Toch komen zij niet in dezelfde problemen als bijstandsgezinnen. Maar door de ingewikkelde regels maken ze wel vaker fouten met hun aangifte. Met financiele gevolgen. In 2019 onderzocht de Belastingdienst hoeveel vaker ze fouten maakten met hun aangifte in het jaar van de scheiding. Dat was 2,5 keer zoveel als bij getrouwde stellen. Vooral met de hypotheekrenteaftrek en kinderopvangtoeslag. Volgens Alexander Leuftink, voorzitter van de vereniging ‘Familie- en erfrechtadvocaten en Scheidingsmediators’ is het voor veel gescheiden stellen de beste optie om in het eerste jaar fiscale partners te blijven.
Oplossingen
Een oplossing kan zijn dat de Belastingdienst als peildatum aanhoudt de officiele echtscheiding, dus op welke dag die voltrokken is en wanneer de handtekening is gezet in plaats het hele jaar nog eens mee te tellen. Echter, dat betekent wel dat er weer gesleuteld moet gaan worden aan een dan nog ingewikkelder en onbegrijpelijker toeslagenstelsel dat op den duur onuitvoerbaar is.
Oplossing twee: Een basisinkomen invoeren. Dan had je dit hele bovenstaande gedoe niet. Simpel toch?
Bert Vos, mei 2021
Afbeeldingen van Gerd Altmann en Tumisu via Pixabay
