Er zijn vooral in Afrika veel cash transfer initiatieven, allemaal met verschillende invalshoeken en opzet van hun programma’s. Tom de Veer stelt voor om alle volwassenen in ontwikkelingslanden levenslang een onvoorwaardelijk cash transfer te geven (enorme opschaling van cash transfers). Om de effecten (verminderen armoede, kleinere gezinnen, opbloei lokale economie en vergroting van de weerbaarheid van mensen tegen rampen) verder te vergroten kunnen cash transfers het best gecombineerd worden met per gebied op maat gesneden ondersteunende programma’s. Aan landen kunnen voorwaarden gesteld worden om voor dit initiatief in aanmerking te kunnen komen.
Op 21 september 2019 was er in Zeist een themabijeenkomst van de Vrijzinnige Partij: Podium voor het Basisinkomen.
Tom de Veer, Stichting Connect International, bepleitte dat de inzet van ontwikkelingsgelden van donorlanden vooral gericht zou moeten zijn op het geven van cash transfers. Een onvoorwaardelijk levenslang basisinkomen (cash4lifef4all) van rond de € 12 per volwassene per maand.
Van de hele bijeenkomst is verslag gedaan in de Nieuwsbrief 18 d.d. 27-9-2019 van de VP.
De Stichting Connect International waar Tom voor werkt is een NGO die projecten steunt in ontwikkelingslanden en ook consultancy op dat gebied levert. Tom de Veer sprak in Zeist vooral over hun derde speerpunt, het pleiten voor groots opgezette cash transfer programma’s.
Hij ziet heel veel cash transfer initiatieven, allemaal met verschillende invalshoeken en opzet van hun programma’s. Ter adstructie, alleen al op de website van de VBi kom je initiatieven tegen in Brazilië, India, in meerdere landen in Afrika en met meerdere NGO’s (Eight , GiveDirectly, GiveDirect, 100weeks).
Tom constateert dat tijdelijke programma’s een enorme opleving veroorzaken in de lokale gemeenschap, maar dat na afloop weer een terugval plaatsvindt. Permanente cash transfer programma’s hebben in zijn ogen veel grotere en meer structurele effecten, vooral als ze gecombineerd worden met per gebied op maat gesneden ondersteunende programma’s, zoals programma’s die lokale bedrijven helpen productie voor de markt op te zetten en de lokale markt te betreden, voorlichting over en toegang tot anticonceptiemiddelen en gezinsplanning, onderwijs en curatieve en psycho-sociale medische zorg.
Omdat het vrijwel onmogelijk is dat te regelen via al die goedwillende maar ook eigenzinnige NGO’s en ook een veel grotere opzet vergt dan wat NGO’s aankunnen, kiest hij voor een lobby om overheden in Europa te bewegen hun ontwikkelingshulp aan te bieden in de vorm van cash transfer programma’s. Maar dan ook groots aanpakken: voor iedere volwassene in een land en levenslang (cash4all4life).
Een bedrag van circa € 12 per maand is volgens hem optimaal. Dat komt overeen met ongeveer een kwart van wat nodig is voor een minimale levensstandaard, zodat mensen er wel iets bij moeten doen. Als je de overmaking van de cash transfer via blockchain en mobiele telefoons regelt, kun je de uitvoeringskosten volgens hem tot een minimum beperken en hebben mensen ook geen bank en bankrekening nodig om aan hun geld te komen.
Het is van belang dat uiteindelijk de markt de diensten en goederen kan leveren die mensen willen aankopen (na een start fase waarin de markt zich naar de nieuwe situatie moet aanpassen). Dit is van belang om prijsopdrijving te voorkomen en de mensen de mogelijkheid te geven om zich te ontwikkelen zoals zij dat goed achten.
Onderzoek van bestaande (maar helaas kortere termijn) cash transfer programma’s heeft aangetoond dat mensen in overgrote meerderheid de cash transfers zeer zinvol gebruiken (de mens deugt!), eerst om de basisbehoeften beter af te dekken (kinderen naar school, meer divers eten, nieuw dak op het huis, etc.) en daarna om de eigen business, meestal landbouw, te verbeteren en (deels) voor de markt te gaan produceren.
De cash transfers aan de ontvangers moeten onvoorwaardelijk zijn, maar het is wel zinvol om eisen te stellen aan de ontvangende landen, bijvoorbeeld betreffende democratisering, actief geboortebeperkingsbeleid, terugname illegale migranten uit Europa, opvang vluchtelingen uit buurlanden, en dergelijke.
Om dit te regelen, bijvoorbeeld voor heel Afrika, is driekwart van de huidige ontwikkelingsbudgetten van de landen in de EU voldoende!
Budgettair kan het dus, al zal het mijns inziens wel moeite kosten om die geldstomen om te buigen gezien de belangen die gemoeid zijn met de huidige manier van uitvoeren van ontwikkelingswerk. Volgens Tom de Veer is het een aanpak die maximale en structurele effecten teweeg zal brengen, op een groot aantal terreinen tegelijk, zoals mensen uit de armoede, lokale economieën aangezwengeld, bevolkingsgroei afgeremd en weerbaarheid tegen rampen vergroot.
Reyer Brons, november 2019
Zie ook op de website van de Stichting een Engelstalig Policy brief (PDF, 8 blz.), een korte Nederlands samenvatting (PDF, 1 blz.) en een petitie om dit initiatief te steunen.
————–
