Het is al jaren bekend, óók voor corona, dat we een zwaar leraren tekort hebben. Willem begint steeds meer het idee te krijgen dat zodra er een tekort is op de arbeidsmarkt, de geldwolven toe happen op de arbeidsmarkt.
Leerkracht gezocht, hoger loon en gratis lease auto
Ik las laatst een krantenbericht met de vacature: leerkracht gezocht, hoger loon en gratis lease auto. “Wat krijgen we nou?”
Om een tekort op te lossen gaan we detacheringsbureaus inschakelen om dat te kort op te lossen? Ik kan het de gedetacheerde leerkracht niet kwalijk nemen én een hoge salaris én een leaseauto van de “zaak”. Je zou wel gek zijn om het niet te doen. Maar zoals altijd, zit er voor de maatschappij een behoorlijk prijskaartje aan. Minister Slop heeft tijdens de Corona-crisis miljarden budget vrij gemaakt om de opgelopen leerachterstanden weer in te halen. Maar nu blijkt dat die pot geld ook wordt gebruikt om detacheringsbureaus te spekken. Een detacheerde leerkracht is tussen de € 20.000 en € 40.000 duurder dan een leerkracht in loondienst!
Een kennis van een kennis, die werkt in een ziekenhuis, vertelde mij dat zeker de helft van haar collega’s of van een detacheringsbureau zijn of Zzp-er. Wanneer zij in dienst zou treden van het ziekenhuis moest ze per maand minimaal € 1.200 netto salaris inleveren.
Dichterbij de leefwereld van Willem.
Ambtenaren sociale dienst. Het is een gaan en komen van “inhuurders” (zo noemen ze dat bij de gemeenten). Als je als bijstandsgerechtigde in één jaar zes verschillende gezichten ziet aan de andere kant van het bureau, is dat nou niet bepaald motiverend. Erger nog, bij iedere afspraak moet je je verhaal weer helemaal overnieuw vertellen.
Ik ben van de calculator. Altijd de vraag; wat kost het en wat levert het op? Met bovenstaande voorbeelden; onderwijs, zorg en overheid moet een miljarden industrie zijn voor detacheringbureaus. Dat zijn wel ónze miljarden, bedoeld om ons te helpen, ons te ondersteunen, ons te adviseren, ons (weer) op weg te helpen.
Maar waarom niet de onderwijzer, de verpleegster, ja, zelfs de ambtenaar een basisinkomen + een redelijk salaris. Natuurlijk betaal je over dat salaris belasting, bijvoorbeeld 50%. Tegenstanders van het basisinkomen zeggen vaak:;“basisinkomen niet té betalen.” Maar ongemerkt betalen we wél miljarden aan detacheringsbureaus!
Doelgroepregister
Nog zo iets raars. Heb je wel eens gehoord van het doelgroepregister?
In het doelgroepregister staan mensen met een arbeidsbeperking. Zij hebben vaak moeite een baan te vinden. Het gaat om mensen met een lichamelijke, psychische of verstandelijke handicap. Kabinet en werkgevers hebben afgesproken dat zij extra banen gaan maken voor mensen met een ziekte of handicap.
De gedachte hier achter is niet verkeerd. Iedereen doet mee, ook als je een lichamelijke/geestelijke beperking hebt. Prima, toch? Dat een werkgever gecompenseerd wordt voor een lagere productiviteit, prima.
Maar………..en daar zijn de wolven weer. Er is een hele industrie ontstaan om arbeidsgerechtigden, die in het doelgroepregister staan te “begeleiden.”
Even een praktijk voorbeeld; een jongeman, zeer slechthorend en een lichte vorm van autisme. Hij komt in het doelgroepregister terecht door zijn beperkingen. Hij werkt bij een Sociale Werkplaats in de productie. Dat gaat prima, natuurlijk met zijn “gebruiksaanwijzing”. Het UWV heeft zijn arbeidsbeperking bepaald op 70%. Wat betekend dat men hem in staat acht om zelfstandig slechts 30% van het minimumloon te kunnen verdienen. Je zou hierover in discussie kunnen gaan, die goser is zeker niet dom, heeft een enorme arbeidsethos en is oersterk. Maar toen, daar zijn ze weer, kwamen de wolven………..
De Sociale Werktplaats[1] gaat hem detacheren. Deze jongeman wordt door het bedrijf “verhuurd” voor het minimumloon min 30%. Voor de werkgever “een koopje”, maar goud voor het detacheringsbureau……….marge 40%!
Dat zijn duizenden euro’s per jaar voor één werknemer.
Stel dat alle mensen met een handicap een basisinkomen zouden hebben. Dan kunnen ze zelf bepalen wat hun arbeidsbeperking is. De één kan helemaal niet werken en doet vrijwilligerswerk, voor de ander is 2 dagen per week meer dan voldoende en weer een andere vindt 4 dagen heerlijk. De laatste werkt voor 50% van het (huidige) minimumloon. De sociale werkgever blij, levert een bijdrage aan de inclusieve samenleving en hoeft zelf niet te voldoen aan een super ingewikkeld systeem van voorwaarden en formulieren. En alweer betaald óók de gehandicapte 50% belasting over zijn inkomen. Dan komen de extra verdiensten niet meer terecht in de portemonnee van het detacheringsbureau!
Loonkostensubsidie
De zoektocht naar miljarden gaat verder, om de bewijzen dat het basisinkomen wél betaalbaar is.
Heb je wel eens gehoord van loonkostensubsidie?
De loonkostensubsidie is maximaal 70% van het wettelijk minimumloon. Loonkostensubsidie heeft geen einddatum. Gemeenten verstrekken deze zolang de dienstbetrekking duurt en de werknemer aan de voorwaarden voldoet. De plannen van het kabinet om de loonkostensubsidie te vervangen door loondispensatie gaan niet door.
Even voor de duidelijkheid. Dit is weer anders dan het doelgroepregister. Deze subsidie wordt verstrekt aan werkgevers die mensen in dienst nemen met “afstand tot de arbeidsmarkt”…….dat kan zijn leeftijd (55+!), statushouders, mensen met een lage opleiding enz. Willem weet dat zijn gemeente ruim 3 ton per jaar aan loonkostensubsidie uitgeeft. Aan wie?. Het vermoeden is aan gemeente gezinde bedrijven.
De calculator er maar weer bij. Als ik die 3 ton deelt door het aantal inwoners van de gemeente en dat vermenigvuldigd met 17 miljoen dan kom ik aan…………ruim 100 miljoen.
En natuurlijk kom je hier ook de wolven weer tegen. Mensen aan het werk zien te krijgen, met in hun “rugzakje” een vette loonkostensubsidie!
Begeleiden werklozen zo goed als zinloos
Willem is op dreef. Nog eentje, een artikel in het blad MeJudice: Nederland besteedt miljarden om werklozen aan een baan te helpen, zonder zicht op succes.
Zie ook CPB: ‘Begeleiden werklozen zo goed als zinloos’
Het detacheren kost klauwen geld, maar gaat ook ten kosten van de kwaliteit en menselijke omgangsnormen. Immers een leraar die een paar maanden voor de ene klas staat, daarna weer een andere klas, misschien wel voor 10-20 groepen per jaar heeft gestaan kan nooit een band met “zijn” leerlingen opbouwen.
Een zorgmedewerker, die van het ene naar het andere ziekenhuis hopt, kan nooit een band opbouwen met zijn/haar collega’s.
Een ambtenaar die van het ene gemeentehuis naar het andere rijdt, kan nooit de cultuur, de beleidsregels, de werkmethoden onder de knie krijgen.
Een mens kan, ook in zijn arbeidzame leven niet zonder band, verbinding, samen doen, lachen en huilen, connectie, collegialiteit, samen een rot klus opknappen, goede en slechte tijden ervaren.
Hoe meer verhalen ik schrijf, hoe meer de overtuiging groeit dat een basisinkomen het leven, ook het arbeidzame leven, leuker maakt. De waarde daarvan, kan mijn calculator niet uitrekenen.
Willem de Graaff, mei 2022
[1] De meeste Sociale werkplaatsen, heten nu leer/werkbedrijf, zijn commercieel en zijn tevens een detacheringsbureau.
