Willem heeft wel eens iets geschreven over de verdienmodellen in de armoede bestrijding, de verdienmodellen in de schuldsanering, de verdienmodellen re-integratie trajecten, de verdienmodellen in de fraude bestrijding uitkeringen enz.
Ik vraag me af of we het al normaal gaan vinden, dat verdienen aan ellende óók maatschappelijk verantwoord is?
Een nieuw fenomeen is misbruik maken van goed bedoelde vrijwilligers als verdienmodel voor verenigingen, stichtingen, organisaties. Het verdienmodel: vrijwilligers zijn gratis. Mensen met hun hart op de goeie plek, maatschappelijk betrokken, een bijdrage leveren aan de maatschappij. Prima! We kunnen in onze samenleving niet zonder vrijwilligers.
Maar als het doel is het voorbestaan van dé organisatie, in plaats van het helpen van de doelgroep, dan ga ik toch twijfelen.
Het is een bekend verhaal dat bestuurders, voorzitters, directeuren van “liefdadigheid” organisaties behoorlijke salarissen mee naar huis nemen. Een ton is niks! We hebben altijd een grote mond wanneer CEO’s, politici, bestuurders, hoge ambtenaren enz. een vorstelijk salaris verdienen. Niet dat ik die extremen goed wil praten, maar hier staat vaak wel een mega verantwoordelijkheid tegenover. Verantwoordelijk zijn voor 50-100-150 duizend man/vrouw personeel is niet niks.
Ik ben eens een jaarverslag door gaan spitten van een organisatie met als doel “helpen in ellende”. Ik noem geen naam, ik wil perse geen goedwillende mensen beschadigen, de geboden hulp niet ondermijnen, de spirit van de medewerkers niet demotiveren.
Maar…………
Eerste vraag: “wat verdient/kost de directeur van deze organisatie?”
De directeur, in dit voorbeeld, kost bijna € 150.000, heeft een riante pensioenregeling en een lease auto ter beschikking.
Even voor de duidelijkheid dit valt onder de Adviesregeling Beloning Goede Doelen Nederland en Code Wijffels ( Goede Doelen Nederland). Dus is “normaal”.
Ik ben geen boekhouder, maar wel gék op cijfertjes. Deze organisatie heeft 16 fte (fulltime medewerkers) in dienst, incl. de directeur.
Totale loonkosten € 1.3 miljoen. Als ik dit deel door de 16 medewerkers kom ik aan een gemiddelde loonkostenpost van € 80.000 per medewerker. Ik wil daar morgen gaan werken.
Maar nog iets “raars” Deze organisatie heeft samen met een omroep een wervingsactie nieuwe leden op gezet. Even Willems galgenhumor……zieltjes winnen; “zo koop je je ziel weer terug en je fatsoen………..( ken u die zin nog? Juist, Mallebabbe, van Rob de Nijs). Voor deze TV-wervingsactie heeft deze organisatie ruim € 500.000 betaald! Oké, de baten zullen we hoger zijn, maar ik denk dat 70% van Nederland denkt, dat omroepen dit gratis doen voor liefdadigheidsinstellingen.
Even tussen door. Een kennis van mij werkte ook bij een liefdadigheidsorganisatie. Men had voor een serie uitzendingen 3 VIP’s gestrikt ter promotie. Ik zei tegen hem; “toch wel aardig van die lui dat ze zich hiervoor inzetten, ze hebben geld en werk zat.” Het antwoord; “Je denkt toch niet dat ze dit gratis doen? Dit kost ons tonnen.”
Even terug naar de jaarrekening. Nog iets “raars”?? Er staat een kostenpost 
van ruim € 800.000 werving VriendenLoterij.
Als ik het goed begrepen hebt, investeer je als organisatie in de Vriendenloterij, de leden doneren aan jouw organisatie. Helemaal snappen doe ik het niet, maar die 8 ton bracht wel ruim 2.5 miljoen op.
Ik ga in dit verhaal niet de hele jaarrekening bespreken. Per saldo had deze organisatie een “omzet” van bijna € 15 miljoen en een positief resultaat van 5 ton (het jaar daarvoor ruim € 1 miljoen verlies).
Volgens het bijna 60 pagina’s tellende jaarverslag is 75% besteed aan het goede doel. Prima, toch?
Ik heb zo mijn twijfels. Vanuit mijn ervaring in het lezen van jaarverslagen van liefdadigheidsinstellingen, hoe groter de organisatie, hoe “gelikter” het jaarverslag eruit ziet, hoe meer je struikelt over de veelheid van cijfers. Een leek komt hier niet uit. Wat wél heel opvallend is, is dat er meestal geen post vrijwilligersvergoeding in staat. Misschien een paar cadeaubonnen! Maar ja, vrijwilligersvergoeding is onder voorwaarden maximaal € 1.800 per jaar. Met een paar honderd vrijwilligers kan je dan nooit het salaris van de directeur betalen.
Het bestrijden van ellende en zelf in de financiële ellende terecht komen? Ja! Vrijwilligerswerk kost geld, als je dat kan betalen prima. Een hobby kost ook geld. Er zijn mensen met hele dure hobby’s, dus wanneer je én vrijwilligerswerk doet én je moet daar geld op toe leggen ben je wel zeer maatschappelijk betrokken en heb je je hart op de juiste plek.
Maar ja, mensen met een laag inkomen is kunnen geen vrijwilligerswerk doen waar geld bij moet. Toch? Uw Willem ook niet. Van 19 ct kilometervergoeding kan je geen autokosten betalen. Ik heb vele jaren vrijwilligerswerk gedaan. Hier een bonnetje van € 5, daar een bonnetje van € 8, even hierheen, even daar heen………..ach, laat de declaratie maar zitten. Het is ook een vorm van schaamte om een maanddeclaratie in te dienen van € 10/15.
Ik las het volgende bericht: Komt iemand boven het plafond, dan moet er inkomstenbelasting worden betaald over de totale vrijwilligersvergoeding. Iemand die een bijstandsuitkering heeft en 1 euro per jaar te veel vrijwilligersvergoeding ontvangt, moet vervolgens een jaar lang 150 euro per maand van de uitkering terugbetalen, blijkt uit de berekeningen van LCR en Nibud.
Het hele artikel vind je hier. Mijn broek zakte even af. Het is natuurlijk weer zo’n bericht waar half-Nederland overheen leest. Dus én vrijwilligerswerk doen, én er geld op toeleggen, én bij een foutje per maand € 150 korting op je uitkering. Het moet toch écht niet gekker worden. En de bestuurders/voorzitters/directeuren van een ton of meer ……………. ontspringen de dans, terwijl de fout in hun administratie zit!
Nog zo’n opvallende zin in dit artikel: Zo’n 2 procent van de vele vrijwilligers in Nederland krijgt een vergoeding voor hun werk. Die vergoeding is vrijgesteld van belasting tot een maximum van 180 euro per maand of 1.800 per jaar.
Dus 2% van de vrijwilligers krijgen een vergoeding, 98% niet! Dit terwijl gemeenten bijstandsgerechtigden verplichten vrijwilligerswerk te laten doen. Weer zo’n onzinnige regel uit de Participatiewet!! Verplicht vrijwilligerswerk, taalkundig klopt dat ook al niet.
Met een basisinkomen kan niemand meer verplicht worden vrijwilligerswerk te doen. Met een basisinkomen is vrijwilligerswerk een vrijwillige keuze. Met een basisinkomen zouden veel meer mensen vrijwilligerswerk gaan doen, er zijn immers geen fiscale valkuilen. Met een basisinkomen zou een vrijwilligersvergoeding een keuze kunnen zijn van de vrijwilliger zelf. De één heeft het wél nodig, de ander niet. Met een basisinkomen zou Ellende als verdienmodel wel eens zijn langste tijd gehad kunnen hebben!
Willem de Graaff, maart 2023
Afbeelding donatie van Davie Bicker via Pixabay
