Finland, een lopend experiment met veel gedoe

Overal  zien we experimenten en pilots in de richting van basisinkomen en zaken die je kunt zien als aanzet tot basisinkomen.
Deze keer aandacht voor het Finse  Basic Income Experiment 2017-2018 met 2.000 deelnemers, van 25 – 58 jaar, die enige vorm van uitkering ontvangen.
Zie hier het gehele overzicht van experimenten etc.

Welk land, stad of streek?
Het betreft heel Finland.

De initiatiefnemers en hun doelstelling?
Het gaat om de sociale verzekering in Finland.
Vraagstelling: Kan een basisinkomen worden gebruikt om het systeem van sociale zekerheid te veranderen, met name of hiermee de werkgelegenheid kan worden bevorderd?
Uitvoering door KELA, het Finse instituut voor sociale zekerheid.

Doelgroep en de omvang van die doelgroep?
Het gaat om 2.000 personen, van 25 – 58 jaar, die enige vorm van uitkering ontvangen. Deze groep is random geselecteerd en is verplicht om deel te nemen.
Geen studenten of gepensioneerden.

De periode en de looptijd
2 jaar, van 1-1-2017 tot 1-1-2019.

De hoogte van het basisinkomen, condities voor verstrekking?
€ 560 per maand, het sociale minimum dat in Finland wordt gehanteerd.
Het bedrag wordt betaald onafhankelijk van eventueel ander inkomen en er is  geen plicht betaald werk te verrichten of te zoeken.

Hoe wordt het gefinancierd?
Uit de overheidsbegroting.

Is er een onderzoek gekoppeld en wat is de methode?
De resultaten van de testgroep zullen met een controlegroep worden vergeleken. De deelnemers aan de testgroep zullen niet tijdens het experiment worden geïnterviewd om beïnvloeding te voorkomen.

Wat zijn de uitkomsten van de evaluatie?
Op 8-2-2019 verscheen een zeer voorlopige eerste publicatie: Preliminary results of the basic income experiment: self-perceived wellbeing improved, during the first year no effects on employment.
De Finse hoofdonderzoeker Olli Kangas verwoorde het in reactie op berichten in de pers een tweet als volgt: Interestingly, many commentators deem the experiment as failure: employment did not increase. However: 1) It IS a valid result; 2) the treatment group was not lazier than the controls; 3) thus, the current conditional system does not work any better than ‘free’ money.
Een genuanceerde betoog van Luke Martinelli: Basic income: world’s first national experiment in Finland shows only modest benefits.
Zie ook op deze website Voorlopige resultaten Fins experiment hoopgevend: Basisinkomen maakt mensen gelukkig! en Fins experiment – een beroerde afwijking van een universeel basisinkomen.
Zie ook een korte video van Kela (april 2019).
Inmiddels (mei 2020) is ook de eindevalutie verschenen Results of the basic income experiment: low employment effects, better livelihoods and mental health met naast de eerder gesignaleerde postieve oeffecten ook een beperkt positief resultaat op de werkinzet.
En een rapport van McKinsey.
Zie ook een publicatie op onze website Fins basisinkomen experiment – Meer geluk en meer werk (mei 2020).

Wat is verder nog interessant om te noemen?
Finlands grootste vakbond is tegen, want het is niet alleen (te) duur, maar het wakkert inflatie aan omdat a. het arbeidsaanbod kleiner wordt en b. mensen eerder onplezierig werk kunnen weigeren.
Begin 2018 speelde de vraag naar uitbreiding en verlenging van het experiment.
De Finse regering heeft besloten dat niet te doen.
Dat heeft internationaal en ook in Nederland veel negatieve publiciteit opgeleverd.
Inmiddels (mei 2020) is de Finse minister-president Sanna Marin niet van plan een basisinkomen in strikte zin in te voeren. Haar vijf partijen coalitie kijkt wel naar een systeem van negetieve inkomsten belasting (NIB), waarbij mensen met een laag inkomen geen belasting aan de overheid betalen, maar juist een bedrag ontvangen.

Wat is de relevantie voor ons?
Het is nuttig lering te trekken van het politieke krachtenveld rond dit experiment. Zie voor eerste  aanzetten hiervoor de links bij de bronnen hieronder bij BIEN, Laat bloeien en de VBi website.

Bronnen

Naar een tekst van Rob van Roon, november 2018
Laatste bewerking mei 2020
Correcties en aanvullingen welkom via ons contactformulier