Willem wordt nog wel eens gevraagd om advies. Vooral advies als het gaat om Bijstand en Participatiewet. Misschien weet ik er uit eigen ervaring er veel van, maar de wet kennen……….daar moet je meester, doctoranders, professor of voor zijn. En ook die begrijpen de Participatiewet vaak niet. Daarbij is het ook nog van belang in welke gemeente je woont. Iedere gemeente heeft zo zijn eigen manier van denken. Voor je het weet kom je in een juridische slangenkuil.
Ik kreeg de volgende “casus” voor geschoteld: Meneer X wordt dit jaar 65 en dan gaat zijn lijfrentepolis (van 25 jaar geleden) uitbetalen. Een leuk bedrag, ruim een ton. Een normaal mens zou hier heel blij mee zijn, maar in dit geval gingen alle stoplichten op rood. Wat moet je met € 100.000 als je een uitkering hebt? Mijn eerste gedachte was; “nou, die ben je dus kwijt.” Immers het is “normaal” dat iedere euro extra inkomen van je uitkering wordt afgehaald. Ik kan dit niet omschrijven als normaal, maar ja, het is de wet.
Als een detective ben ik in dit verhaal gedoken. Het zou toch niet waar zijn dat meneer X zijn appeltje voor de dorst, van notabene 25 jaar geleden, kwijt is? Ik ben voor meneer X gaan Googlen, in de telefoon geklommen. Conclusie niemand durft zwart op wit te schrijven hoe het nu écht in elkaar zit. De verzekeringmaatschappij niet, de bank niet, de zgn. adviseurs niet. Ze willen het eventueel wel uitzoeken, maar ja, dat wordt uurtje factuurtje.
Het algemene advies was: verleng de datum tot ingang AOW. Dan kan, maar dat betekent nóg 2,5 jaar in armoede leven. En terwijl je een ton in handbereik heb. Deze meneer heeft al een aantal slechte jaren weten te overleven. Daarbij zitten we nu met een huize hoge inflatie en energienota’s die de pan uit rijzen.
Oké, dan laten we de verzekering in gedeelten van bijvoorbeeld 10-20 jaar uitbetalen. Dan is de vraag: gaat dit van meneer zijn uitkering af? Zo ja, dan wordt het probleem alleen maar groter, want vanwege dat hoge “banksaldo” is hij waarschijnlijk zijn huur- en zorgtoeslag kwijt of te wel ruim € 300 per maand. Dat betekent dat hij er per maand netto er € 300 op achteruit gaat. Nou, met 70% van het minimumloon kom je per direct in de schulden.
Wat een drama. Heb je er ruim 40 arbeidzame jaren opzitten, de laatste jaren bijna in armoede, komt er eindelijk financieel licht in de tunnel………….
We hebben nog een paar maanden en Willem laat niet los voor hij definitief het juiste antwoord heeft gevonden.
Maar achter de titel: Geld maakt geld……….behalve als je een Bijstandsuitkering hebt! Schuilt nog meer leed.
Een bijstandsgerechtigde Participatiewet mag maar een beperkt eigen vermogen hebben. Alleenstaande € 6.000, gehuwden € 12.000. Dat geldt trouwens niet voor de IOAW, maar dan moet je vóór 1965 geboren zijn.
Stel nu: je hebt je leven hard gewerkt, een leuk spaarcentje en misschien wel een goudenhandruk ontvangen. Ná 1965 geboren……..vette pech, je mag eerst leven op je eigen spaargeld.
Heb je een eigen huis, jaar en dag keurig je hypotheek afgelost…………vette pech. Je zal bij je gemeente een lening moeten afsluiten ter waarde van de WOZ. Wanneer financieel mogelijk mag je in je eigen huis blijven wonen, maar je leeft van je lening. Wanneer je je hypotheek nog lang niet heb afgelost……….vette pech, je zult je huis moeten verkopen, omdat je lasten waarschijnlijk te zwaar zijn voor een bijstandsuitkering.
O, nee……………je krijgt een erfenis. Vette pech, je uitkering wordt gestopt tot 
het geld op is. En haal het niet in je hoofd om je oude autotootje te vervangen voor een nieuwe. Van je erfenis mag je maar 1.5x de bijstandsnorm verbruiken.
De lezer zal begrijpen dat ik me groen en geel ergert aan dit soort onzinnige regelgeving. Vaker gezegd en geschreven: de Bijstand is een gevangenis.
Maar het kan nóg gekker. Stel: mevrouw Y is 10 jaar geleden, door een scheiding, met haar toen jonge kinderen in de bijstand terecht gekomen. Na 5 jaar lukt het haar een vaste baan te vinden. Minimumloon, prima, zij is van de gevangenis die bijstand heet af. 8 jaar geleden overlijd haar vader, 3 jaar daarna haar moeder. Het ouderlijk huis wordt verkocht en de kinderen krijgen een erfenis. Vette pech………..de gemeente kan de uitkeerde bijstandsuitkering van 3 jaar terugvorderen! Ook al is ze al 5 jaar uit de bijstand!
Daarbij is de kans aanwezig dat ze ook nog een boete krijgt, want dit had ze de gemeente moeten melden. De inlichtingenplicht. De slimmeriken onder de lezers zouden zeggen: “dom, dan had haar moeder haar moeten onterven.
” De Participatiewet is nóg “slimmer””. Dan vordert de gemeente terug op de overige erfgenamen, zij hebben immers een hogere erfenis ontvangen.
Willem is geen schreeuwer. Maar in dit verhaal wél!
Basisinkomen, basisinkomen, basisinkomen!!!!
Onze nieuwe minister van Armoede en de vorige minister van Sociale Zaken: “We moeten de hardheden uit de Participatiewet halen.”
Maar deze hele wet is onzinnig hard. Geen pleisters plakken, geen punten en komma’s aanpassen, geen hardheden “versoepelen”………..hele wet de vuilnisbak in en een nieuw uitkeringen systeem op basis van toegankelijkheid, logica, vertrouwen, menselijkheid en eigen initiatief……..dus werken lonend maken. Geen commerciële verdienmodellen, geen juridische slangenkuil, geen kostbaar controle systeem, geen bullshit banen, geen uitkeringen-hokjes-systeem, geen onmenselijke bejegening door ambtenaren die hun macht misbruiken. Dus……….het hele uitkeringen circus herzien als eerste stap naar een basisinkomen.
Vette pech voor meneer X en mevrouw Y. Voor hen, en vele, vele anderen, komt het basisinkomen 7 jaar te laat! Dankzij 2015 de invoering van de Participatiewet in 2015.
Willem de Graaff, oktober 2022
Mochten er lezers zijn die dit verhaal niet geloven. Zie ter informatie Stimulanz over Erfenissen en bijstand.
