Ik heb een verhaal klaar liggen; Bezigheidstherapie voor ambtenaren. Misschien voor mijn 2e boek? Daarin staat een kleine opsomming van pilots, trainingen, cursussen, projecten, onderzoeken, rapporten enzovoort. Niemand stelt zich de vraag: “Wat heeft het gekost en wat heeft het opgeleverd?” Dat lijkt mij als ex-kruidenier een logische vraag. In de Gemeenteraad werd door een kleine partij de vraag gesteld: ”Zet nu eens op één A4tje wie, wat, waar, hoeveel subsidie wij uitgeven en wat is het resultaat.” Uit mijn hoofd is de vraag omgezet in een motie en met meerderheid van stemmen aangenomen. We zijn nu ruim een jaar verder… tot heden heb ik er niets meer van gehoord.
Het stoom loopt weer uit mijn oren. Inmiddels is het oktober 2020. Ik lees net een bericht over de fraudebeschuldiging Belastingdienst. Bijna is de onderste steen boven. Het is bewezen, na jaren en jaren, dat mensen doelbewust als fraudeurs werden behandeld door de Belastingdienst. Hele levens zijn kapotgemaakt, zonder dat mensen zich van enig kwaad bewust waren. Ook de politiek spreekt er schande van, een dik onderzoeksrapport, speciaal een staatssecretaris in dienst genomen om deze misstanden op te lossen en mensen financieel te helpen om de schade te vergoeden. Alhoewel, deze schade is niet met geld te vergoeden. Mensen zijn hun huis kwijt geraakt, hun baan, scheidingen, in armoede terecht gekomen… door de overheid.
De titel van dit boek is ook hierin van toepassing: Met dank, door Mijn Overheid bij de Voedselbank! Mijn hoop is, dat door het schrijven van deze verhalen, ook mijn ervaringsdeskundigheid gebruikt gaat worden en erkend wordt dat het zó niet werkt. Dat burgers door mensen met teveel ego, in eigen belang, hun verdienmodel, behoud van hun baantjes, hun grip kwijt zijn op theorie en praktijk en daardoor met hun rug tegen de muur komen te staan. Wat lees ik net? Het aantal mensen dat onterecht beschuldigd is van fraude schat men op 30.000. Voor de compensatie is 500 miljoen uitgetrokken… Wat is nu de praktijk? Na maanden zijn er nog maar slechts 600 mensen gecompenseerd, de Belastingdienst zelf heeft al 2 miljoen uitgegeven aan extra kosten, gemeenten krijgen 11 miljoen, de grote accountantskantoren – Deloitte 2,6 miljoen, Boston € 563.000, CapGemini € 120.000 en KPMG €220.000 – totaal 3,5 miljoen aan ingehuurde consultants… Ik word hier zo boos om! Dit verhaal heet niet voor niets Verdienmodellen!
Als we al deze miljarden nu eens gebruiken om armoede uit Nederland te verbannen. De definitie voor armoede is: geld gebrek! In ons rijke land hebben we geld zat, alleen komt het terecht in de verkeerde zakken.
Broekzak-vestzak. Simpel gezegd… we stoppen het geld van het ene potje in het andere. Dat is bijna dagelijkse praktijk, zowel bij bedrijven als bij de overheid. Ook gemeenten kunnen daar wat van.
Bij ons is met het invoeren van het Kindpakket de Bijzondere Bijstand afgeschaft. Dat betekent: geen vergoeding kapotte wasmachine, geen vergoeding extra medische kosten, geen vergoeding extra tandartskosten. Het Kindpakket wordt betaald vanuit de zogenaamde Klijnsma-gelden. Onze gemeente krijgt per jaar rond de € 170.000 uit dit potje. Maar omdat de Bijzondere Bijstand is afgeschaft, is het eigenlijk een sigaar uit eigen doos. Daarnaast waren er al een aantal kind-regelingen. Zoals de aanschaf van een fiets, laptop, sportabonnement en dergelijke. Ik ken de cijfers niet, maar met wat plussen en minnen denk ik dat het een bezuiniging is.
Nu lees ik een bericht in de krant, december 2020: Kindpakket uitgebreid met Diploma-A-zwemmen. In eerste instantie denk je nou: dat is prima, ieder kind dient in ons waterrijke landje te kunnen zwemmen. Toch? Maar als ik er een beetje onderzoek naar doe, dan wordt het toch iets minder mooi. Vanuit het sportfonds is er al een budget van € 250 voor diploma-A-zwemmen, daarnaast hebben ze het budget voor kinderkleding met € 100 per jaar verlaagd. Laat ik het daar nou (eindelijk) eens mee eens zijn. Een budget van € 500 voor kleding voor ieder kind… Met drie kinderen onder de 18 jaar, praat je over € 1.500 per jaar… dat is meer dan mijn maandinkomen! In ‘ons’ kindpakket zitten op dit moment al 600 deelnemers… dus geven we als kleine gemeente al 9 ton uit aan kleding. Nu gaat er € 100 vanaf, dus gaat er € 60.000 naar het diplomazwemmen. Ja, ja, en dat komt terecht bij onze financieel noodlijdende zwembaden. Dus kinderen die hun diploma-A al hebben, betalen mee om diploma-zwemmen te financieren. Broekzak-vestzak?
Inmiddels is het alweer februari 2021. Kom net terug van een heerlijke winterwandeling in de polder. Prachtig, maar wel koud. Ik moet weer even een irritatie van mij afschrijven. Gisteravond een item op het tv-programma Op1.
“Onderzoek GroenLinks naar dubbele pet belastingwetenschappers: ‘Ze adviseren over wet, en helpen bedrijven zo min mogelijk belasting te laten betalen’.”
Een normaal mens zou hier geen aandacht aangeven, het kwam ook niet op het journaal. Maar ja, ik ben geen normaal mens. Ik vind het alweer ‘te gek voor woorden’.
Een stukje tekst van de site:
“Volgens Snels heeft 72 procent van de hoogleraren belastingrecht en ondernemingsrecht een nevenfunctie in de advocatuur. Als wetenschapper hebben ze invloed op politieke besluitvorming, omdat ze vaak in ministeriële adviescommissies zitten. Het Kamerlid stelt dat deze commissies door advieskantoren, waar de hoogleraren ook aan verbonden zijn, gebruikt worden om over wetgeving te adviseren die hen goed uitkomt.
‘Er is een probleem voor de universiteiten en de onafhankelijkheid van wetenschappelijk onderzoek. En er is een democratisch probleem, want het zijn hoogleraren die zich bemoeien met wetgeving op het gebied van belastingheffing van grote bedrijven of belastingontwijking. Daar hebben zij een direct financieel belang bij’, zegt Snels.”
Even weer vanuit mijn boerenverstand vertaald. Een hoogleraar die door de maatschappij wordt betaald, die studenten neutraal les dient te geven, heeft als bijbaan legaal ‘belastingonderduiking’. Het trieste vind ik dat het niet om een incident gaat, maar het wordt gezien als ‘normaal’, immers: 72 procent heeft een zeer goed betaalde bijbaan. In mijn manier van denken is dat hetzelfde wanneer een hoogleraar strafrecht een parttime baantje heeft bij een criminele organisatie. Toch?
Ik denk wel dat ik weet hoe dit in de praktijk werkt. Alle financiële tegemoetkoming wordt door registeraccountants, consultancybureaus, advocaten en zelfs hoogleraren helemaal tot de laatste druppel uitgeperst. Hier hangt natuurlijk wel een grof prijskaartje aan, die alleen grote bedrijven kunnen betalen. De MKB-ers, de zzp’ers en de flexwerkers moeten maar zien hoe ze door de coronacrisis heenkomen, want ‘adviseurs’ kunnen zij niet betalen!
Ik begin steeds meer het idee te krijgen dat ik in de wereld van verdienmodellen ben terechtgekomen. Op vele manieren heb ik pogingen gedaan om contacten te leggen in de wereld van het Sociaal Domein/Participatiewet. Inmiddels kom ik steeds vaker tot een onbehagelijke conclusie. Als ik hardop zeg “Participatiewet en Toeslagenwet AFSCHAFFEN!”, dan kom ik, onbewust, aan hun verdienmodel. Ik heb contact gezocht met auteurs, onderzoekers, professionals, organisaties en hen een aantal verhalen opgestuurd. Reactie? Geen… Ze willen niets te maken hebben met de harde werkelijkheid. Het zijn vaak de ‘prekers’ van een nieuwe wereld, van nieuw beleid, van een nieuwe visie… maar als mijn antwoord “afschaffen” is, hebben zij geen baan meer. Dus eigenlijk verkopen ze bullshit in eigen belang.
Onderstaand artikel kwam ik tegen in Follow The Money over armoede:
In een recent rapport van de Sociaal Economische Raad over armoede in Nederland werd voorgesteld om een ‘armoederegisseur’ aan te stellen. Fijn, een armoederegisseur, nog een hulpverlener die kan aanschuiven tijdens het ‘netwerkoverleg’ met de bewindvoerder, veldregisseur, jeugdregisseur, wijkregisseur, gezinsregisseur, participatieregisseur, maatschappelijk werkster, consulent jeugd, re-integratieconsulent, verslavingsarts, wijkcoach, gezinscoach, jobcoach en schuldhulpverlener.’ Een prijzig kopje koffie, aldus Frederik. ‘Al die hulpverleners willen mensen blijkbaar ‘zelfredzaam’ maken, zodat hun werk overbodig wordt. Maar dan heb ik een simpele vraag voor u: hoe kan het dat steeds méér mensen bezig zijn zichzelf overbodig te maken?’
Ik denk dat veel mensen geen benul hebben van de functies – goedbetaald – in het Sociaal Domein. Bij de aanvraag van een thuisloze uitkering van een kennis hebben wij maar liefst twaalf ambtenaren gesproken, en al diverse ‘professionals’ bij inschrijving ggz-instelling. Tot op heden zonder een goed eindresultaat…
Hulpverlening is verworden tot een stadion vol met bullshit jobs. Het trieste is dat het systeem zichzelf handhaaft. Van wetgeving tot uitvoering, van rapporten schrijven tot enquêtes, van juristen tot bewindvoerders, van re-integratiebureaus tot zorgboerderijen, van geld verdienen naar geld verdienen, van adviesorganisaties naar subsidies, van systeemwereld naar systeemwereld, van zelfredzaamheid naar extreme verplichtingen, van sociale recherche naar inlichtingenplicht… Eenmaal in het systeem, kom je er niet meer uit.
Een tijd terug vroeg ik aan een professional in het Sociaal Domein: “Joh, hoeveel rapporten moeten er nog geschreven worden, dit alles wisten we toch allang?”
Antwoord: “Zolang ze er voor betalen.”
Ik vroeg aan een ambtenaar: “Waarom werken jullie op deze manier? Dit lijkt me niet bepaald efficiënt.”
Antwoord: “Daar hebben we nu eenmaal voor gekozen.”
Ja, daar zakt mijn broek van af… geld in een bodemloze put.
In het Sociaal Domein zijn hele grote organisaties die overheid en gemeenten adviseren. Dit hoofdstuk heet Verdienmodellen… Nou, dan schrik ik waar de verdienmodellen zitten. Ik heb me het rimram gezocht naar de jaarrekeningen van deze organisaties. Ik ben geen accountant, maar ik schrik van hetgeen dat ik tóch heb kunnen vinden. Deze organisaties, verenigingen (zonder winstbejag) zijn miljoenen ‘bedrijven’ met heel veel professionals.
Ik ben eens op zoektocht gegaan naar de functies binnen deze advies organisaties… Projectleider, Inclusie en diversiteit/Senior (communicatie)adviseur en projectleider, Informele zorg en Thuis in de wijk/Projectmedewerker Leefbaarheid en Sociale samenhang, Participeren naar vermogen/Senior onderzoeker Effectiviteit, Wat werkt/Senior onderzoeker, Sociale veiligheid/Senior adviseur, Thuis in de wijk/Senior adviseur, Huiselijk en seksueel geweld/Voorzitter, Raad van Bestuur/Ondersteuningsbureau Financiën en Control/Medewerker Communicatie en Webredactie/Projectleider databank Effectieve sociale interventies/Senior adviseur en onderzoeker Effectiviteit/Projectassistent/Adviseur Onderzoeker en projectmedewerker/Team, Cliëntenparticipatie en democratische vernieuwing/Senior adviseur en onderzoeker Effectiviteit/Projectleider Onderwijs & Arbeid/Functioneel beheerder/ applicatiebeheerder/Medewerker communicatie/Junior onderzoeker/Adviseur participatie/Communicatiemedewerker/Expert/Senior communicatieadviseur/Content manager……….
Ik ben er maar mee gestopt… Eén organisatie heeft ruim honderd fte (fulltimers). Ik wil niet zeggen dat deze mensen allemaal onzinnig werk aan het doen zijn. Maar dit rijtje functies is alleen maar voor advies, trainingen, rapportenschrijven, onderzoeken, enzovoort, voor gemeenten en overheid. Dus dit zijn geen ‘handjes aan het bed’. Van de jaarrekeningen die ik kon achterhalen, bestaan de inkomsten uit twee delen: subsidie (meestal Overheid) én betaalde projecten. Als ik, de kruidenier, het aantal medewerkers deel door de loonkosten, kom ik uit op zestig- tot negentigduizend euro per persoon. Als ik zie dat er het ene jaar een verlies wordt gedraaid van ruim vier ton en het jaar erop een winst van twee ton… Huh????? Volgens mij het toppunt van verdienmodellen, ten koste van mensen waar het eigenlijk om zou moeten gaan!
Lees ook Verdienmodellen (deel 1)
Uit het boek: MET DANK, DOOR MIJNOVERHEID BIJ DE VOEDSELBANK, Gerard Sangers.
Gerard is van mening dat basisinkomen een goede oplossing is om de problemen die hij in het boek schetst aan te pakken.
Zie hier voor meer informatie over het boek en voor de reeds gepubliceerde delen.
Zie ook de website Te gek voor woorden.
Copyright © 2021 Gerard Sangers
Niets uit deze tekst en het boek mag worden verveelvoudigd, door middel van druk, fotokopieën, geautomatiseerde gegevensbestanden of op welke andere wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Het is wel toegestaan dit gehele bericht zonder wijzigingen te delen.
