Dit is de overzichtspagina van argumenten voor – en bezwaren en weerstanden tegen – basisinkomen en de invoering daarvan.
Het is vooral bedoeld als naslagwerk voor degenen die pluspunten zoeken of tegenwerpingen zouden willen weeleggen.
Op deze pagina staan verwijzingen naar pagina’s met argumenten per invalshoek. Deze invalshoeken zijn deels inhoudelijk van aard, andere hebben te maken met besluitvormingsprocessen.
Zie ook het achtergrondartikel Voor en tegen basisinkomen: ruim 150 pluspunten en weerlegde tegenwerpingen.
Voor en tegen
Klik op een invalshoek om je nader te informeren
A. Invalshoek Waarden en mensbeeld
Pluspunten:
- Basisinkomen is een mensenrecht (Av1)
- Basisinkomen bevordert de gelijkheid (Av2)
- Basisinkomen vermindert de armoede (Av3)
- Basisinkomen geeft mensen meer vrijheid (Av4)
- Basisinkomen maakt volwaardig burgerschap mogelijk voor iedereen (Av5)
- Basisinkomen leidt tot waardering van werk dat iedereen ten goede komt (Av6)
- Basisinkomen geeft ruimte om te stoppen met zinloos werk (Av7)
- Basisinkomen geeft geeft zicht op de echte waarde van werk (Av8)
- Basisinkomen verkleint de afhankelijkheid van de partner (Av9)
- Basisinkomen geeft mogelijkheden om (langer) te studeren (Av10)
- Basisinkomen laat kunstenaars, journalisten en wetenschappers zich ontplooien (Av11)
- Mensen met een beperking worden makkelijker inzetbaar met basisinkomen (Av12)
- Basisinkomen heeft positieve effecten op onze samenleving en cultuur (Av13)
- Basisinkomen zorgt voor fouttolerantie in het sociaaleconomische systeem (Av14)
- Basisinkomen doet recht aan onze collectieve erfenis (Av15)
Tegenwerpingen:
- Is wederkerigheid nodig voor de legitimiteit van de sociale staat en haar morele ondersteuning? (At1)
- Maakt basisinkomen lui? (At2)
- Basisinkomen geeft te veel vrijheid, mensen kunnen dat niet aan (At3)
- Is basisinkomen slecht voor arbeidsparticipatie van vrouwen? (At4)
- Zorgt basisinkomen dat talenten onbenut blijven? (At5)
- Bevordert basisinkomen de overbevolking? (At6)
- Nemen jongeren met basisinkomen nog de moeite om te gaan studeren? (At7)
- Leidt basisinkomen tot toename van het gebruik van drank en drugs? (At8)
- Is basisinkomen slecht voor de emancipatie van de vrouw? (At9)
- Zijn mensen zo jaloers dat ze een ander geen basisinkomen gunnen? (At10)
- Er is een groep free-riders, onaangepasten of asocialen. Groeit die met basisinkomen voor iedereen? (At11)
- Is het gedrag van free-riders, profiteurs en asocialen de doodslag voor de acceptatie er van basisinkomen?(At12)
Oorspronkelijke publicaties over deze invalshoek:
Argumenten voor Basisinkomen vanuit de optiek van Waarden en Mensbeeld
01. Bezwaren basisinkomen: Waarden en mensbeeld
01a. Bezwaren basisinkomen: Waarden en mensbeeld, aanvulling
01b. Bezwaren basisinkomen – : Waarden en mensbeeld, 2e aanvulling
B. Invalshoek Maatschappijvisie en ideologie
Pluspunten:
- Voor basisinkomen is plaats in bijna alle politieke ideologieën (Bv1)
- Basisinkomen maakt waardevol onbetaald werk beter mogelijk (Bv2)
- Basisinkomen maakt ruimte voor eigen ideeën en passies (Bv3)
- Basisinkomen geeft ruimte om beter na te denken (Bv4)
- Basisinkomen bevordert sociale participatie (Bv5)
- Basisinkomen verkleint de verschillen tussen mannen en vrouwen (Bv6)
- Basisinkomen verkleint problemen rond inkomensverdeling (Bv7)
- Basisinkomen geeft meer ruimte voor duurzaamheid en milieu (Bv8)
- Basisinkomen in de hele EU bevordert de saamhorigheid binnen Europa (Bv9)
- Basisinkomen wereldwijd is de ideale vorm van armoede bestrijding en ontwikkelingshulp (Bv10)
Tegenwerpingen:
- Basisinkomen vereist onrechtvaardige herverdeling (Bt1)
- Basisinkomen gaat in de richting van communisme (Bt2)
- Basisinkomen is een socialistisch idee, dat kan dus niet werken (Bt3)
- Basisinkomen is een neoliberaal idee (Bt4)
- Basisinkomen zorgt voor een onwenselijke klassenverdeling in de samenleving (Bt5)
- Basisinkomen is een paard van Troje, zodra het er is worden allerlei bezuinigingen doorgevoerd (Bt6)
- Basisinkomen vergroot de kans op ghettovorming (Bt7)
- Vergroot basisinkomen de macht van de staat en maakt het burgers passief en afhankelijk? (Bt8)
Oorspronkelijke publicaties over deze invalshoek:Argumenten voor basisinkomen vanuit de optiek van maatschappijvisie en ideologie
02. Bezwaren basisinkomen: Maatschappijvisie en ideologie
02a. Bezwaren basisinkomen: Maatschappijvisie en ideologie, aanvulling
C. Invalshoek Economie
Pluspunten:
- Basisinkomen is betaalbaar (Cv1)
- Basisinkomen maakt een einde aan de armoedeval en zorgt dat werken weer loont (Cv2)
- Basisinkomen verhoogt de deelname aan het arbeidsproces (Cv3)
- Basisinkomen verlaagt de drempel naar ondernemerschap (Cv4)
- Basisinkomen bevordert een herwaarding van betaald werk en de beloning er van (Cv5)
- Basisinkomen remt werk dat de samenleving niets oplevert (Cv6)
- Basisinkomen in meer landen zorgt voor een meer evenwichtige internationale arbeidsmarkt (Cv7)
- Basisinkomen maakt de inkomensverdeling minder scheef (Cv8)
- Basisinkomen zorgt voor hogere effectictiviteit en efficiëntie in werkprocessen (Cv9)
- Basisinkomen helpt mensen hun financiële huishouding op orde te houden (Cv10)
Tegenwerpingen:
- Is basisinkomen onbetaalbaar? (Ct1)
- Basisinkomen maakt geen gebruikt van verfijnde informatie (Ct2)
- Basisinkomen, veroorzaakt dat inflatie? (Ct3)
- Leidt basisinkomen tot hogere belastingen en is dat slecht voor innovatie en voor bedrijven? (Ct4)
- Verslechtert basisinkomen de positie van Nederland op de internationale markt? (Ct5)
- Zal basisinkomen de informele economie, zwarte transacties en fraude aanjagen? (Ct6)
Oorspronkelijke publicaties over deze invalshoek:
Argumenten voor basisinkomen vanuit de optiek van de Economie
Zie ook het artikel Basisinkomen: arbeidsmarkt en economie
D. Invalshoek Arbeidsmarkt (pluspunten)
- Basisinkomen helpt in een veranderende banenmarkt (Dv1)
- Basisinkomen bevordert het kiezen van aantrekkelijk werk (Dv2)
- Basisinkomen biedt meer ruimte voor onbetaald werk (Dv3)
- Met basisinkomen vind je beter passend werk (Dv4)
- Basisinkomen voorkomt de angst voor het verlies van je uitkering (Dv5)
- Basisinkomen bevordert mobiliteit op de arbeidsmarkt (Dv6)
- Basisinkomen maakt versoepeling van het arbeidsrecht mogelijk (Dv7)
- Basisinkomen maakt de harde pensioengrens overbodig (Dv8)
- Basisinkomen geeft mensen met een lage arbeidsproductiviteit meer kansen (Dv9)
- Basisinkomen vergroot de kansen van werkzoekendenden op de arbeidsmarkt (Dv10)
- Door basisinkomen neemt de onafhankelijkheid van werknemers ten opzichte van werkgevers toe (Dv11)
- Basisinkomen bevordert de werksatisfactie (Dv12)
- Basisinkomen geeft meer ruimte voor innovaties en experimenten (Dv13)
- Basisinkomen stimuleert creatieve en kunstzinnige beroepen (Dv14)
- Basisinkomen biedt opvang voor baanverlies door automatisering (Dv15)
- Met basisinkomen verdwijnt de armoedeval (Dv16)
- Basisinkomen kan de kosten voor buitenlandse werknemers verhogen (Dv17)
- Basisinkomen overbrugt verschillen tussen mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt (Dv18)
- Basisinkomen verkleint de achterstand van migranten (Dv19)
- Basisinkomen verkleint problemen rond inkomensverdeling (Dv20)
- Basisinkomen verhoogt het opleidingsniveau (Dv21)
- Basisinkomen verlaagt de drempel naar zelfstandige arbeid (Dv22)
- Basisinkomen verkleint ongelijkheid van inkomenszekerheid
(Dv23)
Oorspronkelijke publicaties over de pluspunten in deze invalshoek:
Argumenten voor basisinkomen vanuit de optiek van de Arbeidsmarkt
Zie ook het artikel Basisinkomen: arbeidsmarkt en economie
D. Invalshoek Arbeidsmarkt (tegenwerpingen)
- Wil met basisinkomen niemand meer onaangenaam werk verzetten? (Dt1)
- Zullen veel mensen genoegen nemen met alleen een basisinkomen? (Dt2)
- Zal wegvallen van inkomen door werkloos te raken, met basisinkomen meer effect hebben dan nu? (Dt3)
- Schuif je mensen terzijde, als je ze een basisinkomen geeft? (Dt4)
- Basisinkomen betekent dat je zonder betaald werk kunt, ontneemt dat de zin aan je bestaan? (Dt5)
Oorspronkelijke publicaties over tegenwerpingen in deze invalshoek:
04. Bezwaren basisinkomen: Arbeidsmarkt
12. Bezwaren Basisinkomen: aanvullingen thema’s 4, 5 en 6
E. Invalshoek Overheid & bureaucratie
Pluspunten
- Basisinkomen invoeren levert flinke besparingen op (Ev1)
- Basisinkomen vermindert fraude en fraudegevoeligheid (Ev2)
- Met basisinkomen is er minder kans dat je je rechten misloopt (Ev3)
- Met basisinkomen kan een zelfstandige veel gemakkelijker starten (Ev4)
- Basisinkomen verbetert het gedrag op de arbeidsmarkt (Ev5)
- Basisinkomen zal zwart werken verminderen (Ev6)
- Basisinkomen verbetert de verhouding tussen overheid en burgers (Ev7)
- Basisinkomen bevordert vrijheid en onafhankelijkheid (Ev8)
- Basisinkomen vermindert bureaucratie en bevordert daarmee democratie (Ev9)
- Basisinkomen maakt de overheid humaner (Ev10)
- Met basisinkomen geen onterechte toeslagen terugbetalen bij scheiding (Ev11)
Tegenwerpingen
- Worden mensen met basisinkomen te afhankelijk van de overheid? (Et1)
- Is geld verschaffen aan mensen wel een overheidstaak? (Et2)
- Een basisinkomen, betekent dat een uitkering voor iedereen? (Et3)
- Is basisinkomen hoog genoeg om alle bureaucratie op te kunnen heffen? (Et4)
- Bevordert basisinkomen corruptie bij de overheid? (Et5)
Oorspronkelijke publicaties over deze invalshoek:
Argumenten voor basisinkomen vanuit de optiek van overheid en bureaucratie
05. Bezwaren basisinkomen: Overheid en bureaucratie
12. Bezwaren Basisinkomen: aanvullingen thema’s 4, 5 en 6
F. Invalshoek Geografie
Pluspunten
- Basisinkomen leidt tot vermindering van tijdelijke arbeidsimmigranten (Fv1)
- Basisinkomen in ontwikkelingslanden -> minder economische vluchtelingen (Fv2)
- Basisinkomen geeft ruimte voor regionale verschillen (Fv3)
- Basisinkomen geeft migranten meer kansen op betaald werk (Fv4)
- Basisinkomen vermindert het tempo van de verstedelijking (Fv5)
- Individueel basisinkomen bevordert samen wonen (Fv6)
- Basisinkomen verkleint de behoefte aan bedrijfshuisvesting (Fv7)
Tegenwerpingen
- Alleen Nederland is te klein voor basisinkomen (Ft1)
- Bevordert basisinkomen immigratie, o.a. van economische vluchtelingen? (Ft2)
- Basisinkomen werkt discriminerend voor buitenlanders die hier willen komen werken (Ft3)
- Basisinkomen bevordert ongewenste emigratie (Ft4)
- Basisinkomen bevordert dat de grenzen gesloten worden (Ft5)
Oorspronkelijke publicaties over deze invalshoek:
Argumenten voor basisinkomen vanuit geografische optiek
06. Bezwaren basisinkomen: Grenzen en migratie
12. Bezwaren Basisinkomen: aanvullingen thema’s 4, 5 en 6
G. Invalshoek Welzijn & gezondheid
Pluspunten:
- De bestaanszekerheid wordt met een basisinkomen verbeterd (Gv1)
- Basisinkomen vergroot het welzijn van mensen met een laag inkomen (Gv2)
- Basisinkomen verkleint de grens tussen betaald aan het werk zijn, langdurig verlof en pensioen (Gv3)
- Basisinkomen zal het ziekteverzuim flink verlagen (Gv4)
- Met basisinkomen zullen mensen minder snel zinloze banen aanvaarden (Gv5)
- Basisinkomen verbetert de toekomstverwachtingen van mensen (Gv6)
- Basisinkomen brengt in arme landen meer welvaart (Gv7)
Er zijn geen bezwaren gesignaleerd vanuit deze invalshoek.
Oorspronkelijke publicaties over deze invalshoek:
Argumenten voor basisinkomen vanuit de optiek van welzijn en gezondheid
H. Invalshoek ‘Het lost de echt belangrijke problemen niet op’.
Tegenwerpingen:
- Worden mensen met veel schulden geholpen met een beetje basisinkomen? (Ht1)
- Verhelpt basisinkomen het kwaad van de groeiende ongelijkheid? (Ht2)
- Schiet het milieu iets op met basisinkomen? (Ht3)
- Is basisinkomen een oplossing uit de systeemwereld, die niet helpt in de echte leefwereld? (Ht4)
Buiten de afwezigheid van weerlegbare bezwaren zijn geen pluspunten gesignaleerd vanuit deze invalshoek.
Oorspronkelijke publicaties over deze invalshoek:
07. Bezwaren basisinkomen: Het lost de echt belangrijke problemen niet op
Buiten de afwezigheid van weerlegbare bezwaren zijn geen pluspunten gesignaleerd vanuit deze invalshoek.
I. Invalshoek Belangen
Tegenwerpingen:
- Vakbonden verliezen hun positie en zijn dus tegen basisinkomen (It1)
- De werkgelegenheid van uitvoeringsinstanties voor de sociale zekerheid staat op de tocht met basisinkomen (It2)
- Basisinkomen verandert alles en daar heeft de heersende elite geen belang bij (It3)
- De meeste mensen zijn tegen het basisinkomen (It4)
- Weerstanden bij wetenschappers tegen basisinkomen (It5)
- Weerstanden tegen basisinkomen bij mensen met een hoog inkomen (It6)
- Weerstanden bij dienstverleners tegen basisinkomen (It7)
- Weerstanden in het bedrijfsleven tegen basisinkomen (It8)
- Weerstanden tegen basisinkomen voor anderen (It9)
Buiten de afwezigheid van weerlegbare bezwaren zijn geen pluspunten gesignaleerd vanuit deze invalshoek.
Oorspronkelijke publicaties over deze invalshoek:
08. Bezwaren basisinkomen: Belangen
Zie ook het artikel Hardnekkige weerstanden tegen het basisinkomen.
J. Invalshoek Procedures & instituties
Tegenwerpingen:
- We gaan er niet over, het is aan anderen over basisinkomen te beslissen (Jt1)
- We regeren maar 4 jaar, dus dat lukt niet (Jt2)
- Het kan in elk geval niet in ons land (Jt3)
- Basisinkomen niet nu, eerst moet nog dit en dat (Jt4)
- Basisinkomen haalt de aandacht weg bij belangrijkere hervormingen (Jt5)
- Experimenten zijn te kleinschalig om de echte effecten van een basisinkomen te kunnen inschatten (Jt6)
- Als basisinkomen ingevoerd is en het valt tegen, dan kunnen we er niet meer van af (Jt7)
- Weerstanden bij vakbonden tegen basisinkomen (Jt8)
- Weerstanden bij werkgeversorganisaties tegen basisinkomen (Jt9)
- Weerstanden bij politieke partijen tegen basisinkomen (Jt10)
- Weerstanden bij religies tegen basisinkomen (Jt11)
Buiten de afwezigheid van weerlegbare bezwaren zijn geen pluspunten gesignaleerd vanuit deze invalshoek.
Oorspronkelijke publicaties over deze invalshoek:
K. Invalshoek Amendering en modificering
Tegenwerpingen:
- De politiek zal een waterig compromis sluiten (Kt1)
- De vlag dekt de lading niet (Kt2)
- Basisinkomen is vooral goed voor degenen die het het minst nodig hebben (Kt3)
Buiten de afwezigheid van weerlegbare bezwaren zijn geen pluspunten gesignaleerd vanuit deze invalshoek.
Oorspronkelijke publicaties over deze invalshoek:
L. Invalshoek Invoering
Tegenwerpingen:
- We beginnen niet aan basisinkomen, het is veel te complex (Lt1)
- Basisinkomen kan niet in een klap ingevoerd worden en gefaseerde invoering zal vastlopen (Lt2)
- We beginnen vol goede moed met basisinkomen, maar slaan alle waarschuwingen voor uitvoeringsproblemen in de wind (Lt3)
- We kunnen de lange termijn effecten van invoering van basisinkomen niet overzien (Lt4)
Buiten de afwezigheid van weerlegbare bezwaren zijn geen pluspunten gesignaleerd vanuit deze invalshoek.
Oorspronkelijke publicaties over deze invalshoek:
M. Invalshoek Misvattingen
Tegenwerpingen:
- Is basisinkomen een utopie of een fantasie? (Mt1)
- Is basisinkomen een hype of een cult? (Mt2)
- Is basisinkomen gratis geld en kan dat? (Mt3)
- Is basisinkomen een nieuw en nog onrijp idee? (Mt4)
- Is basisinkomen anders verpakte sociale zekerheid? (Mt5)
- Is basisinkomen is onbetaalbaar of asociaal? (Mt6)
- Basisinkomen als machtsinstrument van elites en overheden (Mt7)
Buiten de afwezigheid van weerlegbare bezwaren (tegenwerpingen) zijn geen pluspunten gesignaleerd vanuit deze invalshoek.
Oorspronkelijke publicatie over deze invalshoek:
Inmiddels zijn er Engelse vertalingen gemaakt van de bezwaren:
- The Netherlands: the aversion towards an unconditional basic income, summarized in seventy objections, BIEN, Florie Barnhoorn, april 2018
- 70 objections to Basic Income and its implementation – Translated from the original Dutch by Pierre Madden, Basis Income Montreal
In Montreal wordt ook gewerkt aan een Franse versie: 70 objections au Revenu de base et son implantation
Zie ook deze Engelstalige lijst met een korte opsomming van 50 redenen voor basisinkomen.
In de presentatie Het Basisinkomen: Utopie of noodzakelijke sociale innovatie? staan vanaf punt 6 ook een heleboel pluspunten.
De tegenwerpingen zijn voor het eerst gepubliceerd op de website van het NPI.
Later ook als bericht op de website van de VBi in de categorie bezwaren.
De pluspunten zijn alleen eerder gepubliceerd op de VBi-website in de categorie argumenten voor.
